Stinse Tienkamp bij Tytsjerk, Friesland

Huis Tienkamp te Tytsjerk

Ligging

Dit huis stond bij Zwartewegsend onder Tytsjerk, gemeente Tytsjerksteradiel.
De buurtschap Zwartewegsend behoorde vroeger bij Rijperkerk (Ryptsjerk), maar valt nu grotendeels onder Tytsjerk. De Groningerstraatweg is nu de dorpsgrens.

Ontstaan
Het is mij niet bekend wanneer het huis precies gebouwd is, maar in 1723 stond het er al.

Geschiedenis
Het is mij niet bekend wanneer dit buiten is gebouwd en ook niet wie het liet bouwen. Over de bewoners is eigenlijk ook weinig bekend, maar in 1723 was het huis eigendom van juffrouw Glinstra. Volgens archiefgegevens moet er in het Fries Museum een tekening van dit buiten aanwezig zijn, gemaakt in 1723 door Stellingwerf.

Op 5 maart 1738 wordt door de knecht van de koopman Hendrik Bos de dorpsrechter verzocht naar Tienkamp te komen in verband met een inbraak. In de informatieboeken van Tietjerksteradeel staat het volgende hierover: “Elyza Luidsers, dorprechter van Rijperkerk, oud 46 jaar, verklaart dat de de knecht van de koopman Hendrik Bos hem op zaterdag j.l., ’s avonds om 7 à 8 uur, heeft gehaald om de huizinge van de koopman, genaamd “de Tiencamp” onder Rijperkerk, te “visiteren”, heeft daar de deuren open aangetroffen en bevonden dat er een venster was uitgenomen; er waren ook enkele beschadigingen […] verklaring over hetzelfde door Lykele Ritskes, huisman onder Rijperkerk, oud 40 jaar; was aanwezig bij de visitatie door de dorprechter en verklaring over hetzelfde door Yde Ydes te Leeuwarden, oud 27 jaar, knecht van Hendrik Bos.

Op 23 augustus 1752 komen we Hendrik de Bos, koopman binnen Leeuwarden tegen als eigenaar van Tienkamp in de proclamatieboeken (TIE 65 folio 432). Op die datum verkoopt hij het huis aan Philippus Lodovicus Statius Muller en Sophia Croesen. De omschrijving luidt dan: “De Hr. Philippus Lodovicus Statius Muller bedienaar des Goddelijken woorts van de Luterse gemeente binnen Leeuwarden en Juffr. Sophia Croesen egtel. b.b. en c. op de coop van een heerlijcke huijsinge, schuijre, somerhuijs, hovinge, boomen en plantagie, de Tiencamp genaamt, staande en gelegen onder den dorpe Rijperkerk, enz. bij de coper is gebruijkt, vrij van floreen grontpacht en eeuwige rente, dog beswaart met huyringe van de agterkamer, tot den 12 maij 1753 Pijter Heeres (?) daar aan competerende, hebbende ten oosten de Heerewegh, ten zuijden Auke Wybes, ten westen en ten noorden de Sandinge enz. als mede des vercopers praam, met sijn toebehoeren, netten, angels, tuijn gereedschappen, balken en turf zamt meubilen, zoo van schilderijen, tafels, omstbank (?), en matras, kabinetten, stoelen, bed en glasen en borden als wateremmers, topke en alderij. Alsoo gecogt van Hendrik de Bos coopman binnen L’waarden voor de somma van 1955 car.g. namelijk de huijsinge en hovinge cum annexis gerekent ter zomma van 1850; de praam en verdere losse goederen gerekent op 115 car.g. Coopbrief d.d.23-8-1752”.

1817
In het notariëel archief (toegang 26, inv.nr. 012010, akte 00263) komen we in 1817 een veiling tegen van Tienkamp. De verkoper is Sijbe Freerks Kampstra “huisman te Rijperkerk, dy’t syn fan yn 1811 oannommen hat fanwege syn wenplak Tienkamp”. De omschrijving luidt:
“Zeekere huisinge en schuire met dezelvs grond, hieminge hovinge, thuin, bosch en plantagie staande en gelegen bij de Swartewegsend onder Rijperkerk zijnde nummer 5 kanton Bergum, Tienkamp genaamd, groot ses Pondematen, hebbende de weg ten oosten, de verkoper en de opvaart ten zuiden, de zanding ten westen, en de Heer N: S: Leeuwenstein ten noorden bij de verkoper in gebruik, en met de grond bij des verkopers huis ten zuiden […]”.
Tienkamp wordt uiteindelijke verkocht voor f. 1175-10-0 aan de “Heer Age Bienses Looxma coopman wonende te Rijperkerk”. Looxma is eigenaar van het ernaast gelegen Vijversburg en mogelijk heeft deze eigenaar Tienkamp al laten afbreken (of toch pas na 1875?).
Tot nu toe werd er vanuit gegaan dat Tienkamp voor 1855, evenals de buitens Hanenburg en Woelwijk, eigendom van de familie Ypeij-Ypey geworden was. Deze familie woont van 1843 tot 1892 op Vijversburg en koopt in die tijd alle belangrijke gebouwen en grond rondom hun State Vijversburg op.

Waarschijnlijk is Tienkamp nog aanwezig in 1875, want dan verzoekt de weduwe Ypey-Looxma te Rijperkerk om een verklaring van de gemeente dat de langs Vijversburg, Tienkamp en Toutenburg staande bomen eigendom van de familie blijven (i.v.m. aanleg weg).
Wanneer Tienkamp is gesloopt is mij niet bekend.

Bewoners
1723 juffr. Glinstra

Huidige doeleinden
Van dit huis is niets meer terug te vinden.

Bronnen
Tekst: J. van der Zwaag
G.A. Wumkes, Stads- en Dorpskroniek van Friesland
Goffe Jensma, “Tot aandenken aan mijne moeder”
Het Archief van Tresoar

Bron: www.stinseninfriesland.nl/Tienkamp.htm

Zie ook de genealogie van Jan Popes Tienkamp uit Tytsjerk/ Burgum * 1738.
Afgaande op zijn naam zal hij gewerkt hebben op of voor de Stinse Tienkamp.

In Eastermar (Oostermeer) is ook een stuk grond dat Tienkamp of De Tienekamp, heet in de buurt van Schuilenburg.
Of er een relatie bestaat weet ik nog niet.

Wijbe Postma (Sekr. Rom Paad) vertelde mij:

Deze bestanden worden regelmatig bijgewerkt:
laatste versie: 22  juli 2021