Contact / about

Geachte heer Tienkamp,
Een familielid van mij, Maria Geertrui Maassen, komt in uw genealogie van Heeckeren van Brandsenburg voor. Ik ben geïnteresseerd in haar echtgenoot Eduard Carel Constant geboren 10 maart 1862, en in zijn broers en zusters, het waarom van het late huwelijk van hun ouders etc. Mocht u daar meer over weten, dan houdt ik me voor uw informatie aanbevolen. Onderstaand stuur ik u nog een stuk tekst over genoemde Maria Geertrui:

HET LEVEN VAN MARIA GEERTRUI MAASSEN
In mijn boek Maassen uit Arnhem (Hoofddorp 2013) heb ik met behulp van familieleden en uiteraard veel archiefonderzoek de geschiedenis van mijn familie kunnen beschrijven. Deze stamt af van een Reijnier Maassen, die omstreeks 1727 in Arnhem geboren zou zijn, maar wiens ouders helaas onbekend zijn. Een achterkleinzoon van Reijnier was Barend Reinier Maassen, die in 1845 in Nijmegen trouwde met Maria Hamerslag. Uit de huwelijk werden vijf kinderen geboren, waaronder als eerste kind mijn overgrootvader, als tweede in 1847 Antoon Evert, als derde kind in 1849 Maria Geertrui Maassen, als vierde in 1854 Johanna Magdalena en als vijfde in 1857 Dina. Een betrekkelijk klein gezin voor die tijd dus. Omdat Marie Geertrui aan de wieg staat van de Nederlandse/Nederlands-Indische tak van de familie Gagliardi en bovendien later trouwde met een telg van de adellijke familie van Heeckeren van Brandsenburg, wil ik proberen een beeld van haar leven te schetsen. De feitelijke gegevens uit de archieven zijn tamelijk beperkt, maar dat prikkelt de fantasie van de lezer om dat beeld te completeren. Ik beperk me tot de feiten.
Arnhem was in die tijd een sterk groeiende stad met ongeveer 20 000 inwoners. Er was veel bedrijvigheid, waaronder twee rijtuigfabrieken met 100 werknemers. Mogelijk werkte haar vader bij een van deze fabrieken, want zijn beroep was rijtuigschilder. Hij was ook betrokken bij de Nederduits Hervormde Kerk, waar hij in de jaren 1846 en 1847 betrokken was bij de brooduitdeling met Pasen en Kerstmis namens het voormalige kleermakersgilde. De cholera-epidemieën van 1859 en 1866, die aan honderden mensen het leven kostte, gingen aan het gezin voorbij. Zij troffen voornamelijk de allerarmsten. Maria Geertrui zal vanaf 1855 naar de lagere school gegaan zijn. In 1869 trouwt als eerste haar broer Barend Reinier met Johanna Jacomina Eshuijs.
In mei 1870 raakte Maria Geertrui zwanger van Joseph Baptista Gagliardi, een twee jaar oudere uit het Italiaans sprekende deel van Zwitserland afkomstige parapluiemaker. Ze was toen 21 jaar. Wellicht kende ze hem al een poos. Ze trouwden op 22 februari 1871. Op 25 april 1871 werd Barend Reinier Gagliardi geboren. Hij werd vernoemd naar zijn grootvader van moeders kant. Het gezin woonde eerst in de Pastoorstraat 165a en vanaf 1875 in de Beekstraat, eerst op nummer 134a en vanaf 1877 op nummer 85.
Samenvallend met het begin van de relatie tussen Maria Geertrui en Joseph Baptist ontstond er een ruzie tussen twee schoorsteenvegers of zo men wil tussen een moeder en haar zoon, die via advertenties in de Arnhemsche Courant werd uitgevochten. Eén van deze schoorsteenvegers was Joseph Baptist. Op 13 april 1870 werd in de krant het overlijden gemeld van de Italiaanse schoorsteenveger Ignatius Provino Sciarone. Op 10 oktober meldde zijn weduwe “dat zij de Affaire van haar overleden Echtgenoot steeds op denzelfden voet blijft voortzetten, met behulp van den bij haar inwonenden zoon,..” Kennelijk verliep de samenwerking tussen moeder en zoon niet goed. De zoon schrijft op 8 mei 1871 in de krant dat “er tusschen hem en zijn moeder volstrekt geen firma bestaat; alle bestellingen te zijnent, worden door hem persoonlijk waargenomen.” Maar de moeder vindt een oplossing. Op 31 juli 1871 bericht zij dat zij en Joseph Baptist Gagliardi “zijn overeengekomen het SCHOORSTEENVEGERSVAK voor gemeenschappelijke rekening uit te oefenen. Zij bevelen zich dientengevolge minzaam aan, en hopen, onder belofte van een solide bediening, dat het aan de Weduwe geruimen tijd geschonken vertrouwen hun ook in het vervolg zal mogen ten deel vallen.” Dat pikt zoonlief niet. Hij schrijft op 9 oktober 1871 dat “hoegenaamd niemand met hem omtrent zijn vak in betrekking staat; alle bestellingen ten zijnent, worden door hem persoonlijk waargenomen.” Op 6 november 1871 reageren de weduwe en Joseph Baptist weer. 22 Maart 1872 adverteren de weduwe en Joseph Baptist opnieuw. En op 8 april 1872 schrijft de zoon o.a. “dat hij aangaande zijn AFFAIRE in het minste niet met een zekere GAGLIARDI in betrekking staat.” Op 14 oktober 1872 adverteert de zoon nogmaals. In 1874 en 1875 zien we alleen nog advertenties van de zoon. Dit geruzie zal de Arnhemmers zeker niet ontgaan zijn en ook in huize Gagliardi aan de Pastoorstraat zal het ongetwijfeld een terugkerend gespreksonderwerp zijn geweest.
Er werden meer kinderen in het gezin geboren. Op 19 juni 1872 Marie Louise, op 19 juli 1873 Sophie Josephine (overleden 19 oktober van dat jaar), op 17 augustus 1874 Johanna Magdalena (overleden 10 februari 1875), op 11 november 1875 Joseph Baptista, op 3 januari 1877 Pierre Louis, en op 25 maart 1878 Maria Geertrui. Helaas overleed Maria Geertrui al weer op 20 juni 1879. De naam Maria komt van vaders moeder. Helaas overleed vader Joseph Baptista Gagliardi op 6 juni 1878. In de rouwadvertentie schrijft Maria Geertrui: “Heden overleed, na een langdurig en smartelijk lijden, mijn geliefde echtgenoot JOSEPH BAPTISTA GAGLIARDI, in den ouderdom van 31 jaar, diep betreurd door mij en mijne vijf Kinderen, welke nog te jong zijn dit verlies te beseffen.” Binnen een maand roept zij de hulp in van het Burgerweeshuis Zij heeft hier recht op omdat zij afstamde van de omstreeks 1727 geboren Reijnier Maassen aan wie in 1763 het burgerschap van Arnhem werd verleend. Op 2 juli 1878 vergadert het bestuur over haar verzoek. Maria Geertrui had gevraagd om opname van haar twee oudste kinderen en een toelage voor haar drie jongste kinderen. Het bestuur besloot de zaak aan te houden omdat niet duidelijk was of halfwezen wel opgenomen konden worden. Je vraagt je dit lezend wel af waarom gevraagd werd om opname van de twee oudste kinderen. Konden de zevenjarige Barend Reinier en de zesjarige Marie Louise met financiële steun niet thuis verzorgd worden? Wat zat daar achter? Opname van halfwezen was kennelijk ook heel ongebruikelijk.
Op 6 augustus komt het bestuur van het Burgerweeshuis op de aanvraag terug. Men heeft besloten de twee oudste kinderen niet op te nemen omdat er maar beperkte ruimte is in het weeshuis. Wel wil men desgewenst bemiddelen bij opname in het Nieuwe Weeshuis of als moeder de kinderen dan liever thuishoudt, hiervoor een financiële bijdrage verstrekken. Ook is men bereid het schoolgeld voor de twee oudste kinderen, die de bijzondere Christelijke school bezoeken, te betalen. Dat Nieuwe Weeshuis was de instelling waar niet-burgers van de stad of mensen die niet Hervormd waren, konden worden opgenomen. Bij de Christelijke school gaat het waarschijnlijk om de in 1862 opgerichte orthodox-protestantse school. Tevens werd besloten de toelage die moeder zelf had in te trekken, omdat zij volgens het bestuur de gemeente had verlaten en er daarom geen recht meer op had. De vraag is waar moeder naar toeging. Aangezien het bevolkingsregister van Arnhem in de Tweede Wereldoorlog verloren is gegaan, is dit moeilijk te onderzoeken. Wie verzorgde dan de kinderen als zij elders woonde? Waren het haar ouders of misschien haar ongehuwde zuster Dina? We weten dat niet. Eind augustus 1878 krijgt het bestuur bericht van het Nieuwe Weeshuis dat de twee oudste kinderen daar zijn opgenomen. Waarschijnlijk trok Maria Geertrui na het overlijden van haar man in 1878 bij haar ouders in, het echtpaar Maassen-Maassen-Hamerslag. Dit woonde Eiland nr 2. Haar ouders overleden respectievelijk in 1884 en 1885.
Op 13 mei 1881 overleed in het Koloniaal Werfdepot in Harderwijk Antoon Evert Maassen, net ziek uit Indië teruggekomen en de jongere broer van Maria Geertrui. Op 2 januari 1882 behandelde het bestuur van het Burgerweeshuis opnieuw een verzoek van Maria Geertrui. Zij verzocht haar twee jongste kinderen Joseph Baptiste (6 jaar) en Pierre Louis (5 jaar) waarvoor zij al een toelage van het weeshuis kreeg, nu op te nemen. Kennelijk was het zelf voor deze kinderen zorgen lastig voor haar. Het bestuur besloot “adressante te kennen te geven dat het bestuur geene termen vindt aan hare aanvrage een gunstig gevolg te geven.” Op 3 mei 1882 overleed Dina, de jongere zus van Maria Geertrui.
Op 9 maart 1887 trouwde Maria Geertrui in Arnhem met Eduard Carel Constant baron van Heeckeren van Brandsenburg. Hij was kleermaker en 26 jaar oud. Maria Geertrui was 37 jaar oud. Waarschijnlijk verhuisden ze toen naar de Nijhoffstraat. De vraag is hoe zij elkaar ontmoeten? Was Eduard misschien kostganger bij haar? Of werkte Marie Geertrui in die tijd bij zijn moeder in Zevenaar, die in 1901 in Zevenaar overleed ? Al heel spoedig, op 26 april 1887, werd hun eerste kind Eduard Carel Constant van Heeckeren van Brandsenburg geboren. Een van de getuigen was Evert Mulder, een zwager van Maria Geertrui. Op 11 september 1888 werd Justinus Cornelis geboren. Ook hier was Evert Mulder getuige. Op 11 december 1890 tot kwam Elisabeth Maria Louise ter wereld en op 19 maart 1892 Frans Jan (overleden op 3 januari 1896). In 1890 ging haar oudste zoon Barend Reinier Gagliardi van het Nieuwe Weeshuis in militaire dienst en werd hij uitgezonden naar Nederlands-Indië. Op 19 juli 1894 overleed Maria Geertrui thuis in de Nijhoffstraat. De aangifte werd gedaan door een lijkbezorger en een gemeentebode. Op 1 augustus 1899 hertrouwde de 38-jarige Eduard Carel Constant in Zevenaar met de 22-jarige Theodora van Haeften, met wie hij nog 11 kinderen kreeg. Dit gezin woonde verder in Zevenaar, waar hij in 1944 overleed en zij in 1948. Mien Mulder-Voorhoeve vertelde mij in 1986 dat haar tante Riek Maassen (geboren 1875) vroeger een liedje over de baron zong. Dat moet een spottend liedje geweest zijn zou je zeggen.
Tot slot nog even wat er van de kinderen van Maria Geertrui, voor zover niet jong gestorven, geworden is.
Barend Reinier Gagliardi (1871) ging in 1890 als militair naar Nederlands-Indië. Hij kreeg uit twee huwelijken 20 kinderen . Voor zijn strijd in Atjeh (nu Aceh) onder van Heutz ontving hij de Militaire Willemsorde. Na zijn militaire dienst, waar hij de rang van reserve-luitenant bereikte, werd hij archivaris bij de Algemene Secretarie in Buitenzorg (nu Bogor). Hij overleed in Batavia op 4 juni 1944 en werd begraven op de Erebegraafplaats Menteng Pulo in Djakarta.
Maria Louise Gagliardi (1872) trouwde in 1904 in Apeldoorn met Theodorus Evers (1861). Ze overleed daar in 1958.
Joseph Baptista Gagliardi (1875) ging ook naar Nederlands-Indie. Hij werd onderluitenant bij KNIL (Koninklijk Nederlands-Indische Leger). Hij trouwde en kreeg 8 kinderen. Hij overleed na 8 september 1948.
Pierre Louis Gagliardi (1877)bleef in Arnhem en trouwde met Teuntje Barten. Hij overleed in 1950 en had twee kinderen .
Eduard Carel Constant baron van Heeckeren van Brandsenburg (1887 )was in 1941 Inspecteur van Politie 1e Klasse in Den Haag. Hij trouwde in 1920 met Geertruida Maria Jacoba van Wijk.
Justinus Cornelis baron van Heeckeren van Brandsenburg (1888) werd ambtenaar bij de Posterijen.
Elisabeth Maria Louise baronesse van Heeckeren van Brandsenburg (1890) trouwde in 1911 met Henri Louis van Zomeren.